Kredytobiorcy złożyli pozew przeciwko bankowi, domagając się m.in. stwierdzenia nieważności umowy z uwagi na nieuczciwość postanowień dotyczących indeksacji, bez których umowa kredytu nie może być dalej wykonywana.TSUE wskazał m.in. iż:
- do sądu krajowego należy stwierdzenie nieuczciwego charakteru warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, nawet jeśli warunek ten został zmieniony przez te strony w drodze umowy;
- skutki stwierdzenia przez sąd istnienia nieuczciwego warunku w umowie zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem podlegają przepisom prawa krajowego;
- to sąd krajowy, jeśli stwierdzi nieuczciwy charakter warunku umowy, zobowiązany jest poinformować konsumenta o możliwych konsekwencjach prawnych, wynikających ze stwierdzenia nieważności takiej umowy. Kwestia utrzymania się w mocy umowy powinna być oceniana przez sąd krajowy;
- to sąd krajowy ustala od kiedy termin przedawnienia roszczeń banku
Trybunał przypomniał, że konsument może również świadomie i dobrowolnie zgodzić się na warunek umowy (nawet jeśli został on uznany przez sąd za nieuczciwy i niewiążący). Aby mógł to jednak zrobić, sąd krajowy powinien przedstawić mu, w sposób obiektywny i wyczerpujący, konsekwencje prawne, jakie może pociągnąć za sobą usunięcie nieuczciwego warunku. Taka informacja jest istotna, gdyż niezastosowanie nieuczciwego warunku może prowadzić do stwierdzenia nieważności całej umowy, narażając ewentualnie konsumenta na roszczenia banku dotyczące rozliczenia stron, ale także o koszty bezumownego korzystania z kapitału.
Trybunał nie odniósł się bezpośrednio to tematów, których wyjaśnienie oczekiwane było w środowiskach prawniczych, m.in.:
- od kiedy liczyć okres przedawnienia roszczeń banku wobec klienta (czy można przyjąć, że dopiero od wyroku ustalającego nieważność umowy rozpoczyna się wymagalność);
- kwestia wysuwania przez bank tzw. roszczeń za korzystanie z kapitału (czy po stwierdzeniu nieważności umowy bank ma prawo żądać od klienta opłat za wieloletnie korzystanie z kapitału).
Wyjaśnienie dalszych szczegółów, w tym powyższych nierozwianych przez TSUE wątpliwości, pozostaje po stronie Sądu Najwyższego. 11 maja ma się odbyć posiedzenie Izby Cywilnej SN w sprawie zagadnień prawnych dotyczących kredytów walutowych. Termin dwukrotnie przesuwano w oczekiwaniu właśnie na powyższą rekomendację TSUE.
